Wat is scheefwonen en wat kunnen de gevolgen zijn?
09 november 2020
Laatste update: 23 september 2024
Je hoort het regelmatig in de Nederlandse politieke discussies: scheefwonen is een probleem. Het klinkt natuurlijk mooi, maar wat is het nu precies en wat doe je verkeerd als je scheef woont? Huurstunt zocht het allemaal voor je uit en er is zelfs goed nieuws.
De belangrijkste punten uit deze blogpost over scheefwonen
Duur en goedkoop scheefwonen: Duur scheefwonen benadeelt jezelf met te hoge huur; goedkoop scheefwonen benadeelt anderen door te goedkoop huren met een hoog inkomen.
Regulering: Sociale huurwoningen hebben inkomensgrenzen; in de vrije sector blijft duur scheefwonen mogelijk door ontbrekende huurplafonds.
Maatregelen: Scheefwonen is niet strafbaar, maar inkomensafhankelijke huurverhogingen (gluurverhoging) ontmoedigen het blijven in een sociale huurwoning.
Inhoudsopgave
Wat is scheefwonen
Scheefwonen verwijst naar de situatie waarin huurders met een te hoog inkomen in een sociale huurwoning blijven wonen, wat vaak gepaard gaat met illegaal samenwonen in een sociale huurwoning. Dit laatste houdt in dat meerdere personen in een sociale huurwoning wonen zonder dit officieel te melden, waardoor ze onterecht blijven profiteren van de lage huurprijzen, terwijl deze woningen bedoeld zijn voor mensen met lagere inkomens die echt behoefte hebben aan betaalbare huisvesting.
Verschil goedkoop en duur scheefwonen
In Nederland ken je twee verschillende vormen van scheefwonen: duur scheefwonen en goedkoop scheefwonen. In beide gevallen wordt iemand benadeeld, maar het verschil zit ‘m in de vraag wie er benadeeld wordt.
Duur scheefwonen = jezelf benadelen
Bij duur scheefwonen benadeel je jezelf. Je woont in een dure huurwoning die eigenlijk helemaal niet geschikt is voor jouw inkomen. Je betaalt dus eigenlijk veel te veel huur en dat vergroot het risico op betaalproblemen. Inmiddels is duur scheefwonen in sociale huurwoningen bijna niet meer mogelijk, omdat er goed gekeken wordt naar de inkomensgrenzen en de sociale huurwoningen passend toegewezen worden.
Meer verdienen betekend geen sociale huurwoning
De overheid heeft een maximaal jaarinkomen ingesteld en verwacht van een huurder dat hij of zij het juiste jaarinkomen opgeeft. Mensen die meer verdienen dan de hoogte van het maximale jaarinkomen, komen dan niet meer in aanmerking voor een sociale huurwoning.
Geen maximaal huurbedrag in de vrije sector
In de vrije sector ligt dit andersdan in de gereguleerde huursector. Daarin is duur scheefwonen aan de orde van de dag. Met een garantstelling kan bijna iedereen een duurdere huurwoning huren en dat zorgt soms voor moeilijkheden en schulden bij de huurder.
Door scheefwonen naar de vrije sector gedreven
Deze mensen komen vaak in aanmerking voor een goedkope huurwoning en willen graag in een sociale huurwoning wonen, maar door de enorme wachtlijsten worden zij naar de vrije sector gedreven. Ongunstig en risicovol voor deze groep huurders, want in de vrije sector is er geen maximaal huurbedrag. In 2015 waren dit ruim 370.000 huishoudens. Deze groep heeft meer huurtoeslag nodig (als ze sociaal huren) en dat kostte de Nederlandse overheid ruim 1,1 miljard euro.
Goedkoop scheefwonen = anderen benadelen
Bij goedkoop scheefwonen woon je met een te hoog inkomen in een goedkope sociale huurwoning. Zo benadeel je de mensen die in aanmerking komen voor een sociale huurwoning op basis van hun inkomen. Het is inmiddels dankzij het passend toewijzen bijna onmogelijk om een sociale huurwoning te huren als je meer verdient dan € 39.055 (2020). Slechts 20 procent van alle huurwoningen wordt toegewezen aan mensen met een hoger inkomen. Er is sprake van duur scheefwonen als het inkomen boven € 45.547 valt.
Goedkope scheefwoners zijn onder te verdelen in een aantal categorieën:
- De plakker: deze huurder wil niet verhuizen, ondanks prijsverhogingen of andere maatregelen.
- De klamper: deze huurder wil niet verhuizen omdat hij erg gehecht is aan de huurwoning.
- De spaarder: deze huurder wil graag goedkoop wonen om zo zijn spaarrekening te spekken.
- De genieter: deze huurder wil goedkoop wonen, zodat hij zijn geld aan luxe kan uitgeven (vakanties, dure auto’s e.d.).
- De zoeker: deze huurder wil wel verhuizen, maar alleen als hij erop vooruit gaat.
- De wachter: deze huurder wil wel verhuizen, maar niet per se nu en wacht dus even af.
- De steker: deze huurder wil wel verhuizen, maar kan geen betaalbare huurwoning of koopwoning vinden en blijft dus steken in de sociale huurwoning.
Is scheefwonen strafbaar?
Scheefwonen is niet strafbaar. Je kunt niet uit je huurwoning worden gezet en er dus in principe gewoon blijven wonen. Toch wordt er strenger opgetreden tegen scheefwoners, om mensen te ontmoedigen om in de huurwoning te blijven. Zo wordt er ieder jaar een inkomensafhankelijke huurverhoging vastgesteld.
Wat is gluurverhoging
Deze huurverhoging – ook wel gluurverhoging genoemd – wordt boven op de vaste huurverhoging gerekend. Hierdoor worden de woningen van dure scheefwoners steeds duurder, waardoor ze eerder geneigd zijn om te verhuizen naar een nieuwe (duurdere) huurwoning of een koopwoning.
Conclusie
Scheefwonen blijft een veelbesproken onderwerp in Nederland. Het probleem ontstaat wanneer huurders met een hoger inkomen in goedkope sociale huurwoningen blijven wonen, terwijl anderen deze woningen harder nodig hebben. Hoewel scheefwonen niet strafbaar is, ontmoedigen inkomensafhankelijke huurverhogingen deze praktijk. Door bewust te zijn van de regels en mogelijke maatregelen, kunnen huurders bijdragen aan een eerlijkere verdeling van sociale huurwoningen.
