Wat is scheefwonen en wat kunnen de gevolgen zijn?
09 november 2020
Laatste update: 08 november 2024
Je hoort het regelmatig in de Nederlandse politieke discussies: scheefwonen is een probleem. Het klinkt natuurlijk mooi, maar wat is het nu precies en wat doe je verkeerd als je scheef woont? Huurstunt zocht het allemaal voor je uit en er is zelfs goed nieuws.
De belangrijkste punten uit deze blogpost over scheefwonen
Duur en goedkoop scheefwonen: Duur scheefwonen benadeelt jezelf met te hoge huur; goedkoop scheefwonen benadeelt anderen door te goedkoop huren met een hoog inkomen.
Regulering: Sociale huurwoningen hebben inkomensgrenzen; in de vrije sector blijft duur scheefwonen mogelijk door ontbrekende huurplafonds.
Maatregelen: Scheefwonen is niet strafbaar, maar inkomensafhankelijke huurverhogingen (gluurverhoging) ontmoedigen het blijven in een sociale huurwoning.
Inhoudsopgave
Wat is scheefwonen
Scheefwonen ontstaat wanneer een huurder een woning bewoont die niet bij zijn of haar inkomen past. Dit kan leiden tot twee situaties:
- Duur scheefwonen: Huurders met een laag inkomen wonen in een te dure woning. Zij lopen een verhoogd risico op betaalproblemen omdat de huur te zwaar op hun budget drukt.
- Goedkoop scheefwonen: Huurders met een hoger inkomen wonen in een sociale huurwoning met een lage huurprijs. Dit benadeelt mensen met een laag inkomen die dringend op zoek zijn naar een betaalbare woning.
Verschil goedkoop en duur scheefwonen
In Nederland ken je twee verschillende vormen van scheefwonen: duur scheefwonen en goedkoop scheefwonen. In beide gevallen wordt iemand benadeeld, maar het verschil zit ‘m in de vraag wie er benadeeld wordt.
Duur scheefwonen = jezelf benadelen
Bij duur scheefwonen benadeel je jezelf. Je woont in een dure huurwoning die eigenlijk helemaal niet geschikt is voor jouw inkomen. Je betaalt dus eigenlijk veel te veel huur en dat vergroot het risico op betaalproblemen.
Inkomensgrenzen en sociale huurwoningen
De overheid stelt inkomensgrenzen vast voor sociale huurwoningen. Huurders die boven een bepaald jaarinkomen verdienen, komen niet in aanmerking voor sociale huur. In 2023 ligt het maximale jaarinkomen voor een sociale huurwoning op €40.765 voor eenpersoonshuishoudens en €45.014 voor meerpersoonshuishoudens. Verdient een huurder meer, dan moet hij verhuizen naar de vrije sector.
Geen maximale huur in de vrije sector
In de vrije sector zijn huurders niet beschermd door een maximaal huurbedrag. Hierdoor kunnen mensen, vaak door gebrek aan betaalbare opties, te hoge huurprijzen betalen voor hun inkomen. Dit kan leiden tot betaalproblemen en schulden.
Goedkoop scheefwonen = anderen benadelen
Bij goedkoop scheefwonen woon je met een te hoog inkomen in een goedkope sociale huurwoning. Zo benadeel je de mensen die in aanmerking komen voor een sociale huurwoning op basis van hun inkomen. Het is inmiddels dankzij het passend toewijzen bijna onmogelijk om een sociale huurwoning te huren als je meer verdient dan € 39.055 (2020).
Verschillende categorieën
Slechts 20 procent van alle huurwoningen wordt toegewezen aan mensen met een hoger inkomen. Er is sprake van duur scheefwonen als het inkomen boven € 45.547 valt. Goedkope scheefwoners zijn onder te verdelen in een aantal categorieën:
- De plakker: deze huurder wil niet verhuizen, ondanks prijsverhogingen of andere maatregelen.
- De klamper: deze huurder wil niet verhuizen omdat hij erg gehecht is aan de huurwoning.
- De spaarder: deze huurder wil graag goedkoop wonen om zo zijn spaarrekening te spekken.
- De genieter: deze huurder wil goedkoop wonen, zodat hij zijn geld aan luxe kan uitgeven (vakanties, dure auto’s e.d.).
- De zoeker: deze huurder wil wel verhuizen, maar alleen als hij erop vooruit gaat.
- De wachter: deze huurder wil wel verhuizen, maar niet per se nu en wacht dus even af.
- De steker: deze huurder wil wel verhuizen, maar kan geen betaalbare huurwoning of koopwoning vinden en blijft dus steken in de sociale huurwoning.
Is scheefwonen strafbaar?
Scheefwonen is niet strafbaar. Je kunt niet uit je huurwoning worden gezet en er dus in principe gewoon blijven wonen. Toch wordt er strenger opgetreden tegen scheefwoners, om mensen te ontmoedigen om in de huurwoning te blijven. Zo wordt er ieder jaar een inkomensafhankelijke huurverhoging vastgesteld.
Wat is gluurverhoging
Deze huurverhoging – ook wel gluurverhoging genoemd – wordt boven op de vaste huurverhoging gerekend. Hierdoor worden de woningen van dure scheefwoners steeds duurder, waardoor ze eerder geneigd zijn om te verhuizen naar een nieuwe (duurdere) huurwoning of een koopwoning.
Conclusie
Scheefwonen heeft gevolgen voor de doorstroming en beschikbaarheid van woningen op de Nederlandse woningmarkt. Door de schaarste aan betaalbare woningen blijven veel huishoudens hangen in een woning die niet ideaal is. Mensen met een hoger inkomen blijven in sociale huurwoningen, terwijl mensen met een lager inkomen de dupe zijn van de lange wachttijden.
