Wachttijd sociale huurwoning in kwart gemeenten ruim 7 jaar
30 april 2021
Laatste update: 17 december 2024
De wachttijd voor een sociale huurwoning blijft in Nederland een groot probleem. In een kwart van de gemeenten loopt de inschrijfduur op tot meer dan zeven jaar, en in sommige regio’s zelfs langer. Dit probleem is een gevolg van een aanhoudend tekort aan sociale huurwoningen en een toenemende vraag.
Inhoudsopgave
Wat is een sociale huurwoning?
Sociale huurwoningen zijn bedoeld voor mensen met een lager inkomen. De huurprijs ligt onder de liberalisatiegrens, die per 2024 is vastgesteld op €879,66 per maand. Huurders van sociale woningen komen vaak in aanmerking voor huurtoeslag, waardoor het wonen betaalbaarder wordt.
De lange wachttijden
Volgens een onderzoek van de NOS uit 2020 is de wachttijd voor een sociale huurwoning in een kwart van de gemeenten meer dan zeven jaar. In grote steden zoals Amsterdam, Utrecht en Haarlem liggen de wachttijden vaak nog hoger. In Amsterdam is de gemiddelde inschrijfduur bijvoorbeeld bijna 14 jaar. Ook in kleinere gemeenten, zoals Haarlemmermeer en Zaanstad, zijn de wachttijden enorm opgelopen, tot zelfs meer dan 17 jaar.
Gemiddelde wachttijden in grote gemeenten:
- Amsterdam: 13 jaar en 10 maanden
- Den Haag: 5 jaar en 8 maanden
- Rotterdam: 2 jaar en 8 maanden
- Utrecht: 11 jaar en 1 maand
- Eindhoven: 7 jaar en 8 maanden
- Groningen: 4 jaar en 11 maanden
- Haarlem: 8 jaar en 2 maanden
- Zaanstad: 14 jaar en 6 maanden
- Apeldoorn: 7 jaar en 9 maanden
- Haarlemmermeer: 18 jaar en 8 maanden
- Maastricht: 6 jaar en 1 maand
- Leiden: 6 jaar en 4 maanden
Wachttijden in regio Arnhem-Nijmegen (2023):
In 2023 zijn de wachttijden in deze regio nog nijpender. Zo bedraagt de gemiddelde wachttijd in Nijmegen 21,6 jaar en in Elst zelfs 27,1 jaar.
Oorzaken van de lange wachttijden
1. Onbalans tussen vraag en aanbod
De vraag naar sociale huurwoningen stijgt, terwijl het aanbod onvoldoende is. Mensen blijven langer in hun huurwoning door de hoge huizenprijzen en het beperkte aanbod aan koopwoningen. Hierdoor komen sociale huurwoningen minder snel vrij.
2. Tekort aan nieuwe woningen
Woningcorporaties hebben onvoldoende middelen om nieuwe sociale huurwoningen te bouwen. Dit komt door financiële beperkingen, zoals de verhuurderheffing die corporaties sinds 2013 miljarden heeft gekost. Hoewel deze heffing in 2023 is afgeschaft, blijven de gevolgen merkbaar.
3. Stijgende vraag
De vraag naar sociale huurwoningen groeit door demografische veranderingen:
- Meer eenpersoonshuishoudens door echtscheidingen en vergrijzing.
- Toename van arbeidsmigranten en statushouders.
- Stijgende kosten van de vrije sector, waardoor meer mensen afhankelijk worden van sociale huur.
4. Langere inschrijfduur
Woningzoekenden schrijven zich steeds vroeger in, vaak uit voorzorg. Hierdoor worden wachttijden alleen maar langer.
Gevolgen voor woningzoekenden
De lange wachttijden hebben grote gevolgen voor mensen die dringend een woning nodig hebben. Dit zijn enkele gevolgen:
-
Moeilijke overbrugging
Mensen moeten vaak noodgedwongen langer bij familie of vrienden wonen, of kiezen voor dure tijdelijke oplossingen zoals antikraak of de vrije sector. -
Toename van woningnood
De lange wachttijden vergroten de woningnood, vooral onder kwetsbare groepen zoals ouderen, studenten en alleenstaanden. -
Psychosociale druk
Het ontbreken van een vaste woonplek zorgt voor stress en onzekerheid bij woningzoekenden.
Urgentie aanvragen
In sommige gevallen kunnen woningzoekenden een urgentieverklaring aanvragen om voorrang te krijgen op een sociale huurwoning. Dit geldt bijvoorbeeld bij:
- Medische problemen die samenhangen met de huidige woonsituatie.
- Echtscheidingen waarbij één van de partners dringend woonruimte nodig heeft.
- Financiële problemen waardoor de huidige woning niet meer betaalbaar is.
Urgentieverklaringen zijn echter alleen bedoeld voor uitzonderlijke situaties en bieden geen oplossing voor het algemene tekort.
Let op: Het gaat hierbij om cijfers uit een onderzoek van de NOS uit 2020. Recentere informatie over wachttijden voor de sociale huur in heel Nederland is tot op heden, november 2023, niet gepubliceerd.
Nieuwe wetgeving: Wet betaalbare huur
De Wet betaalbare huur, die naar verwachting in 2024 in werking treedt, moet bijdragen aan betaalbaarder wonen. Deze wet richt zich vooral op middeninkomens, met maatregelen zoals:
- Bescherming tegen hoge huurprijzen in de vrije sector.
- Verhoging van het aanbod aan betaalbare woningen.
- Verduurzaming van bestaande woningen.
Hoewel deze wet een stap in de goede richting is, biedt het geen directe oplossing voor de lange wachttijden in de sociale huursector.
Oplossingen voor het tekort aan sociale huurwoningen
1. Meer bouwen
Woningcorporaties moeten meer sociale huurwoningen bouwen. Dit kan worden gefinancierd met subsidies en investeringen vanuit de overheid. De afschaffing van de verhuurderheffing biedt hier kansen.
2. Renovatie en herbestemming
Leegstaande gebouwen, zoals kantoorpanden en scholen, kunnen worden omgebouwd tot sociale huurwoningen. Dit biedt een snelle en duurzame oplossing voor het tekort.
3. Strengere controle op toewijzing
Om ervoor te zorgen dat sociale huurwoningen bij de juiste doelgroep terechtkomen, is betere controle op toewijzing nodig. Huurders die hun inkomensgrens overschrijden, kunnen worden gestimuleerd om door te stromen naar de vrije sector.
4. Stimuleren van doorstroom
Bejaardenwoningen en seniorenwoningen kunnen worden uitgebreid, zodat ouderen die in grotere sociale huurwoningen wonen, gemakkelijker kunnen doorstromen naar een passende woning.
Wachtlijst omzeilen: de vrije sector
Heb je iets meer te besteden? Misschien woon je binnenkort wel in een vrije sector woning. Met een Huurstunt Premium-account kun je direct reageren op huurwoningen. Eerst uitproberen? Premium is nu de eerste 14 dagen gratis!
Conclusie
De wachttijd voor sociale huurwoningen in een kwart van de Nederlandse gemeenten bedraagt inmiddels meer dan zeven jaar. In sommige regio’s, zoals de Randstad en regio Arnhem-Nijmegen, liggen de wachttijden nog hoger. Dit is een gevolg van een groot tekort aan woningen en een stijgende vraag.
