Wachttijd sociale huurwoning in kwart gemeenten ruim 7 jaar
30 april 2021
Laatste update: 22 oktober 2024
De sociale huur moet betaalbaar wonen mogelijk maken. Er is alleen een drastisch tekort aan sociale huurwoningen in Nederland. Wie een huis zoekt, krijgt al gauw te maken met een wachtlijst. Er zit niets anders op dan achteraan aansluiten en wachten. En de wachttijden liegen niet om. In ruim een kwart van de gemeenten is de inschrijfduur inmiddels opgelopen tot ruim zeven jaar.
Belangrijkste punten uit deze blogpost over wachttijd
Lange wachttijden: Grote tekorten aan sociale huurwoningen veroorzaken wachttijden van meer dan zeven jaar in veel gemeenten, vooral in de Randstad.
Beperkte middelen: Woningcorporaties hebben sinds 2015 de taak sociale huurwoningen te beheren, maar financiële beperkingen en eerder beleid bemoeilijken de bouw van nieuwe woningen.
Stijgende vraag: De vraag naar sociale huur blijft stijgen door kleinere huishoudens en meer arbeidsmigranten, wat wachttijden verder verlengt, ondanks nieuwe wetgeving zoals de Wet betaalbare huur in 2024.
Inhoudsopgave
Wat is een sociale huurwoning?
Sociale huurwoningen zijn bedoeld voor huurders met lagere inkomens en hebben een maximale huurprijs van 879,66 euro per maand (de liberalisatiegrens per 2024). Als student die het ouderlijk huis of een studentenkamer gaat verlaten, ben je bijvoorbeeld meestal overgeleverd aan de sociale sector. Een voordeel van sociaal huren: je hebt vaak recht op huurtoeslag. Dat maakt huren een stuk voordeliger. Om in aanmerking te komen, moet je je inschrijven bij een woningcorporatie en mogen je inkomen en vermogen niet te hoog zijn.
Geschiedenis sociale huur
Sinds 1901 is wonen volgens de Grondwet een primaire levensbehoefte van de mens, en dus een grondrecht. Artikel 22 lid 2 van de Grondwet luidt sindsdien als volgt: “Bevordering van voldoende woongelegenheid is voorwerp van zorg der overheid”. In hetzelfde jaar ontstonden de door de staat gesteunde woningbouwcorporaties, die zogenaamde ‘volkshuisvesting’ mogelijk maakte, zonder winstoogmerk.
Woningcorporaties in private handen
Deze corporaties waren essentieel voor de wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog en later, in de jaren 70 en 80, voor stadsvernieuwingsprojecten. Vanaf eind jaren 80 is de overheid echter steeds minder geld gaan steken in wonen. Woningcorporaties kwamen steeds vaker in private handen, waardoor sommigen moeite hadden om het hoofd boven water te houden.
Woningcorporaties in opspraak
In de jaren die volgden kwamen woningcorporaties regelmatig in opspraak. Onder meer vanwege grote twijfelachtige investeringen in vastgoed, risicovolle activiteiten op de beurs en zelfverrijking aan de top. Meest opvallend was Rochdale-topman Huber Möllenkamp, die op kosten van de corporatie rondreed in een peperdure auto en bedrijfsfeestjes gaf waar hij door illusionist Hans Klok het podium op werd getoverd.
Nieuwe woningwet in 2015
In 2015 werd de nieuwe woningwet geïntroduceerd. Corporaties moeten zich sindsdien weer beperken tot het bouwen, verhuren en beheren van sociale huurwoningen.
Lang wachten
Misschien is het je wel opgevallen: wachttijden voor een sociale huurwoning zijn lang. Ontzettend lang, in sommige plaatsen. Volgens grootschalig onderzoek van de NOS, gebaseerd op gegevens uit 2020 moet je in een kwart van de gemeenten meer dan 7 jaar wachten op een woning.
Wachttijd sociale huur Nederland
Ook in de vijf grootste gemeenten van Nederland zien we ellenlange wachttijden terug. Rotterdam valt met zijn 2 jaar en 8 maanden nog enigszins mee. Maar in Eindhoven zul je meer geduld moeten hebben: ruim 7,5 jaar. In Amsterdam moet je zelfs bijna 14 jaar wachten tot je in aanmerking komt voor een sociale huurwoning.
Gemiddelde inschrijfduur van 12 grote gemeenten:
- Amsterdam: 13 jaar en 10 maanden
- Den Haag: 5 jaar en 8 maanden
- Rotterdam: 2 jaar en 8 maanden
- Utrecht: 11 jaar en 1 maand
- Eindhoven: 7 jaar en 8 maanden
- Groningen: 4 jaar en 11 maanden
- Haarlem: 8 jaar en 2 maanden
- Zaanstad: 14 jaar en 6 maanden
- Apeldoorn: 7 jaar en 9 maanden
- Haarlemmermeer: 18 jaar en 8 maanden
- Maastricht: 6 jaar en 1 maand
- Leiden: 6 jaar en 4 maanden
De langste wachtlijsten zien we terug in de Randstad. Amstelveen, Diemen, Haarlemmermeer, Landsmeer en Wormerland dragen de twijfelachtige eer met een gemiddelde van maar liefst 17 jaar. Het is niet alleen de Randstad waar de getallen hoog liggen. In Apeldoorn staat de teller inmiddels ook op 7 jaar en 9 maanden.
Let op: Het gaat hierbij om cijfers uit een onderzoek van de NOS uit 2020. Recentere informatie over wachttijden voor de sociale huur in heel Nederland is tot op heden, november 2023, niet gepubliceerd.
Wachttijd regio Arnhem-Nijmegen 2023
Nog nijpender zijn de wachttijden voor sociale huurwoningen in regio Arnhem-Nijmegen in 2023, die een recenter beeld scheppen. De gemiddelde meettijd is hier 22,6 jaar(!), met een gemiddelde van 21,6 jaar in Nijmegen, 19,6 jaar in Arnhem en 27,1 jaar in Elst.
Onbalans vraag en aanbod
De huidige onbalans in vraag en aanbod zorgt ervoor dat de inschrijfduur zo is opgelopen. Kopen wordt steeds duurder, dus zijn mensen genoodzaakt langer te blijven wonen. Daardoor komen er geen nieuwe sociale huurwoningen vrij. Ook schrijven mensen zich steeds vroeger in, dus lopen wachttijden alleen maar op.
Aanbod sociale huurwoningen
Corporaties moeten bijbouwen om de balans terug te brengen. Er is alleen onvoldoende geld om woningen te bouwen of verduurzamen. En die rekening voelen de huurders het meest. Huren gingen omhoog en een deel van de woningen werd verkocht aan beleggers of ging naar de vrije sector. Ook de verhuurderheffing van 2013, waardoor belasting moest worden betaald over huurwoningen, kostte corporaties miljarden. Het resultaat: te weinig sociale huurwoningen.
Vraag sociale huurwoningen
Het aantal inschrijvingen voor de sociale huur neemt al jaren toe. Huishoudens worden kleiner, bijvoorbeeld door een stijging in echtscheidingen en omdat meer ouderen en psychiatrische patiënten zelfstandig wonen. Ook de stijging van arbeidsmigranten uit EU-landen draagt bij aan de stijgende vraag. Het gemiddeld besteedbaar inkomen blijft achter bij de groei van de Nederlandse economie. Woningzoekers voelen zich genoodzaakt om zich uit voorzorg in te schrijven, daarom worden wachtlijsten alleen maar langer. Een vicieuze cirkel die nog altijd niet doorbroken is.
Urgentie aanvragen
Als je met spoed op zoek bent naar een betaalbare huurwoning, kun je daarvoor een urgentieverklaring aanvragen. Daarmee krijg je voor een aantal maanden voorrang bij het zoeken naar een woning. Om medische redenen, relatieproblemen (zoals een echtscheiding) of ingrijpende financiële problemen. Ook statushouders, ex-gedetineerden en mensen uit GGZ-instellingen zouden voorrang kunnen krijgen. Zoals je begrijpt, zijn dit uitzonderingen. De meesten van ons moeten gewoon achteraan aansluiten.
Bekijk ook: Urgentie aanvragen met een urgentieverklaring
Hoe nu verder?
De situatie rondom sociale huurwoningen blijft, op het moment van schrijven in november 2023, nog steeds uitdagend. Ondanks de inspanningen en veranderingen in de wetgeving, zoals de nieuwe Wet betaalbare huur die waarschijnlijk in 2024 in werking treedt, blijven de wachtlijsten lang.
Wet betaalbare huur
De Wet betaalbare huur, die naar verwachting ingaat op 1 juli 2024, richt zich op het betaalbaarder maken van huurwoningen voor middeninkomens. Belangrijke pijlers zijn huurprijsbescherming, meer betaalbare woningen, en verduurzaming. De wet bevat ook regels voor maximale huurprijzen, onder toezicht van gemeenten, om het aanbod van betaalbare woningen te vergroten.
Meer lezen over de Wet betaalbare huur en gevolgen?
Lees ook deze recente blogs op Huurstunt:
Wachtlijst en inkomensgrens sociale huurwoning omzeilen
Als je een woning zoekt, kun je altijd nog wachtlijsten en de inkomensgrens voor een sociale huurwoning omzeilen. In de vrije sector heb je geen last van wachtlijsten en hoef je geen maximaal inkomen te hebben (maar vaak wel een minimum). Van jaren wachten op een huurwoning is in de vrije sector dus geen sprake. Heb je iets meer te besteden? Misschien woon je binnenkort wel in een vrije sector woning. Met een Huurstunt Premium-account kun je direct reageren op huurwoningen. Eerst uitproberen? Premium is nu de eerste 14 dagen gratis!
Conclusie
De wachtlijsten voor sociale huurwoningen blijven een groot probleem in Nederland, met inschrijfduur die in een kwart van de gemeenten ruim zeven jaar bedraagt. Dit tekort aan betaalbare woningen, vooral in de Randstad, veroorzaakt aanzienlijke vertragingen voor woningzoekenden. Ondanks inspanningen en nieuwe wetgeving, zoals de Wet betaalbare huur in 2024, blijft de vraag naar sociale huurwoningen hoger dan het aanbod. Het blijft dus noodzakelijk voor woningzoekenden om zich vroegtijdig in te schrijven en geduldig te wachten.
