Mag ik iemand gratis in mijn huis laten wonen?

Of het nu gaat om een vriend die tijdelijk onderdak nodig heeft of een familielid dat financieel krap zit, er zijn verschillende situaties waarin je deze vraag kunt stellen. Hoewel het in de basis legaal is om iemand gratis in je huis te laten wonen, zijn er wel juridische, fiscale en praktische zaken waar je rekening mee moet houden

Wat zegt de wet over iemand gratis laten wonen?

In principe mag je als eigenaar van een woning iemand gratis in je huis laten wonen. Dit kan bijvoorbeeld een vriend, familielid of partner zijn. Er is geen wet die je verplicht om huur te vragen.

Zaken waar je rekening mee moet houden

• Huurrecht: Als je iemand gratis in je huis laat wonen, is er geen sprake van een huurovereenkomst en vallen zij dus ook niet onder huurbescherming. Dit kan veranderen als er op enig moment toch huur betaald wordt.
• Kosten delen: Hoewel er geen huur wordt gevraagd, kunnen andere kosten zoals nutsvoorzieningen of onderhoud gedeeld worden zonder dat dit automatisch leidt tot een huurovereenkomst.

Zijn er fiscale gevolgen als je iemand gratis laat wonen?

Hoewel je geen huur vraagt, kunnen er wel fiscale consequenties zijn wanneer iemand bij je inwoont. Dit hangt af van de situatie, zoals of je een woning huurt of bezit en of je hypotheekrenteaftrek ontvangt.

• Hypotheekrenteaftrek: Als je een eigen woning hebt en hypotheekrenteaftrek ontvangt, kan het gratis laten wonen van iemand invloed hebben op deze aftrek. De belastingdienst beschouwt het gratis laten wonen van iemand als een vorm van verhuur, wat gevolgen kan hebben voor je hypotheekrenteaftrek.
• Belastingdienst en kostgangerschap: Als de persoon die bij jou in huis woont, kost en inwoning krijgt in ruil voor bepaalde diensten, zoals huishoudelijke hulp, kan de Belastingdienst dit zien als kostgangerschap. In dat geval kan het zijn dat je inkomsten moet opgeven in box 1 van de inkomstenbelasting.

Verandert de situatie als je huurder bent?

Wanneer je een woning huurt en iemand gratis bij je in huis laat wonen, gelden er andere regels. De verhuurder moet namelijk op de hoogte zijn van wie er in de woning woont.

• Medehuurderschap: Als iemand voor langere tijd bij jou intrekt, moet je dit melden aan de verhuurder. De verhuurder heeft het recht om te weten wie er in de woning woont. In sommige gevallen kan de verhuurder dit weigeren.
• Huisregels van de verhuurder: Veel verhuurders hebben regels opgenomen in het huurcontract die stellen dat onderhuur niet is toegestaan zonder toestemming. Hoewel gratis laten wonen technisch gezien geen onderhuur is, kan het toch verstandig zijn om de verhuurder in te lichten.

Wat zijn de gevolgen voor toeslagen?

Het gratis laten inwonen van iemand kan ook gevolgen hebben voor eventuele toeslagen die je ontvangt, zoals zorgtoeslag, huurtoeslag of kinderbijslag. De Belastingdienst kijkt naar het gezamenlijk inkomen van iedereen die op het adres ingeschreven staat. Als de persoon die bij jou inwoont ook inkomen heeft, kan dit je toeslagen beïnvloeden.

• Huurtoeslag: Als je een woning huurt en huurtoeslag ontvangt, kan het toevoegen van een medebewoner invloed hebben op de hoogte van je toeslag. De Belastingdienst kijkt namelijk naar het gezamenlijke inkomen van alle bewoners.
• Inkomen van medebewoners: Wanneer de persoon die gratis bij je woont ook inkomen heeft, wordt dit meegenomen bij de berekening van eventuele toeslagen.

Inschrijving op het adres

Een belangrijk aspect van iemand gratis bij je laten wonen, is dat hij of zij zich moet inschrijven op jouw adres bij de gemeente. Dit is een wettelijke verplichting, omdat de gemeente moet weten waar iedereen woont. Ook voor jou als huiseigenaar is dit belangrijk, omdat het gevolgen kan hebben voor gemeentelijke heffingen en belastingen.

• BRP-inschrijving: De persoon die bij je komt wonen moet zich inschrijven in de Basisregistratie Personen (BRP) op jouw adres. Dit is verplicht als iemand langer dan 4 maanden in een half jaar bij je verblijft.
• Gevolgen voor gemeentelijke belastingen: De inschrijving kan ook invloed hebben op lokale belastingen, zoals afvalstoffenheffing of rioolheffing, die vaak afhankelijk zijn van het aantal bewoners in een woning.

Wat zijn de mogelijke risico's?

Hoewel het gratis laten wonen van iemand in je huis vaak als een behulpzame oplossing wordt gezien, zijn er ook risico's aan verbonden. Het is belangrijk om deze in overweging te nemen voordat je iemand laat inwonen.

• Inbreuk op privacy: Het delen van je woonruimte kan een impact hebben op je privacy, vooral als de inwoning langer duurt dan verwacht.
• Financiële verantwoordelijkheid: Ook al vraagt je geen huur, er kunnen alsnog extra kosten ontstaan voor gas, water en elektriciteit. Zorg ervoor dat je hier van tevoren duidelijke afspraken over maakt.
• Problemen met hypotheekverstrekker of verhuurder: Als je iemand laat inwonen zonder de juiste stappen te volgen, kan dit problemen opleveren met je hypotheekverstrekker of verhuurder. Zorg ervoor dat je de voorwaarden goed doorneemt en toestemming vraagt indien nodig.

Praktische tips voor het gratis laten wonen van iemand

Als je besluit iemand gratis bij je in huis te laten wonen, is het belangrijk om een aantal praktische zaken goed te regelen. Dit voorkomt misverstanden en zorgt ervoor dat alles juridisch en financieel correct verloopt.

Tips voor een soepele regeling

• Maak duidelijke afspraken: Leg afspraken vast over kosten zoals gas, water, elektriciteit, en huishoudelijke taken om conflicten te voorkomen.
• Meld de situatie bij je verhuurder of hypotheekverstrekker: Zorg ervoor dat je de regels volgt om problemen met je hypotheekverstrekker of verhuurder te voorkomen.
• Controleer de gevolgen voor toeslagen: Raadpleeg de Belastingdienst of een financieel adviseur om de gevolgen voor toeslagen of belastingvoordelen te begrijpen.

Conclusie

Het is in principe toegestaan om iemand gratis in je huis te laten wonen, maar er zijn belangrijke juridische, fiscale en praktische overwegingen om rekening mee te houden. Zorg ervoor dat je alle gevolgen goed begrijpt, van mogelijke wijzigingen in toeslagen tot het melden van de situatie bij je verhuurder of hypotheekverstrekker.